Türkiyə və İsrail, Avropaya yeni enerji alternativi

Rusiya Federasiyasının hərbi əməliyyatı ilə Ukraynada müharibənin başlanması, dünya enerji bazarına təsirsiz ötüşmədi. Neft və qazın qiymətinin qalxmasından sonra ən mühüm hadisələr, Rusiya tərəfindən Aİ bazarına yeni enerji təchizatının məhdudlaşdırılması və şərtləridir. Buna görə də Avropa Birliyi Rusiyadan qaz tədarük etmək üçün qaz idxalını azaltmaq barədə düşünür.
Avropa eyni zamanda bu ehtiyacı ödəyə biləcək ölkələri də düşünür. Avropanın strategiyası ehtiyaclarını bir neçə mənbədən ödəməkdən ibarətdir ki, sadəcə bir mənbədən asılı qalmasın və biri kəsilərkən ehtiyaclarını digər mənbələrdən qarşılaya bilsin.
Köhnə neft və qaz alışını artırmaqla yanaşı, avropalılar da yeni enerji ixracatçılarına da üz tuturlar. Belə ki, son bir ayda Türkiyə-İsrail əməkdaşlığına dair xəbərlər enerji bazarının diqqətini dəyişib. İşğal olunmuş Fələstinin sularında yerləşən Leviafhan və Tamar qaz yataqları, həmçinin Aralıq dənizinin şərqində Livan, İsrail və Kipr arasında mübahisəli neft və qaz yataqları Avropa üçün yeni qaz mənbəyi hesab olunur.

Türkiyənin bu regionda ərazisi yoxdur, lakin Şimali Kipr Respublikasının işğalı və Şimali Kiprdə faktiki türk hökumətinin formalaşması səbəbindən qeyri-qanuni qeyri-qanuni işlərini davam etdirir. Bu yataqlarda İsraillə əməkdaşlıq xəbərləri və Türkiyənin Ceyhan limanını birləşdirən boru kəməri Avropa strategiyasında dönüş nöqtəsidir.

Bu yataqlar, Ceyhan limanına və Avropanın ixrac terminalına ən yaxın nöqtədir. Buradan Türkiyə Bakı-Tbilisi-Ceyhan tranzit yüklərini Avropaya göndərir. Bu yatağın təhlükəsizliyi, İsrail və Türkiyənin hərbi gücünə və NATO-nun Kiprdəki bazasına görə, Qafqaz və Liviyanın təhlükəsizliyindən qat-qat əhəmiyyətlidir və bu xəttin yaxınlığında xəttin kəsilməsinə səbəb ola biləcək heç bir dəniz donamması yerləşdirməyib.

Bu yataqların mövcud problemləri həm də Livan və Kipr hökumətləri, Suriya limanlarındakı İran və Rusiya bazaları və Livandakı dini qüvvələrdir.

Kiprin Avropa faktotuna və Şimali Kiprdə Türkiyənin təsirinə görə bu sahədə çox müxalifət etmirlər. Onlar öz payları üçün kənara çəkilirlər və əsas problem Aralıq dənizinin şərq sahillərindədir.
Livan hökumətinin İran tərəfdarlarının, o cümlədən şiə partiyalarının parlamentdə və dövlət kabinetdə olması, israil rejimin işini siyasi baxımdan çətinləşdirən ciddi bir məsələdir.
Onlar İsrailə, Türkiyəyə və Avropa Birliyinə qarşı təcavüzə imkan vermirlər və Livan hökumətinin böhran içində olan iqtisadiyyatından xilas olmaq üçün belə resursa ehtiyacı var. Bu pay isə digər dövlətlərin payından azaldır. Belə olan halda Avropa Birliyi Livanın dövlət kabinetində özünə meyilli qrupları artırmaq və İranla danışıqlar vasitəsilə Livan Nazirlər Kabinetini özünə cəlb etməyə çalışır.