Nə üçün Təhrik-e-Taliban və digər silahlı qruplar Pakistandakı son gərginliyə müdaxilə etmədilər?

Əmir Xan Müttəqi Pakistanın paytaxtı İslamabadda keçirdiyi mətbuat konfransında İranın Hirmənd çayından su almaq hüququ və Əfqanıstanın daxili problemlərindən başqa, bu məqalənin başlığında qaldırılan sualın açarı olan daha bir mühüm məsələyə toxunub.
Taliban hərəkatının xarici işlər naziri Pakistan Strateji Araşdırmalar analitik mərkəzinin iclasında Təhrik-e-Taliban Pakistan (TTP) qrupunun hökumət qüvvələrinə qarşı son hücumları ilə bağlı deyib: “Heç bir qrupa Əfqanıstan torpaqlarından başqalarına qarşı istifadə etməyə icazə verilmir. Biz heç kimin qanının qonşu Pakistan ölkəsində tökülməsini istəmirik, çünki Əfqanıstan üçün regional sabitlik vacibdir”.
O, daha sonra deyib ki, “Pakistan hökuməti və Təhrik-e-Taliban Pakistan (TTP) qrupu fikir ayrılıqlarını həll etmək üçün danışmalıdır. İslam Əmirliyi (Əfqanıstan Talibanı) üzərinə düşən məsuliyyətlə hərəkət edərək Pakistan hökuməti ilə onlar (Təhrik Taliban) arasında dialoq qurmağa nail olub. İslam Əmirliyi (Əfqanıstan Talibanı) müzakirəyə ev sahibliyi etdi və danışıqlar aparıldı. Bundan əlavə, Təhrik-e-Taliban Pakistan (TTP) qrupu son iki ildə yaranmış qrup deyil və uzun illər tarixi olan bir qrupdur”.

Əfqanıstanda Taliban hakimiyyətə gəldikdən sonra Təhrik-e-Taliban Pakistan (TTP) üzvləri də Əfqanıstanda fəaliyyət göstərmək üçün daha çox yer tapdılar və nəticədə Pakistandakı hökumət qüvvələrinin mövqelərinə hücumlarını artırdılar. Pakistan Əfqanıstan Talibanına təsir imkanlarından istifadə edərək, onlara Təhrik-e-Talibanı danışıqlar masasına gətirməyi əmr etdi. Nəhayət, Həqqani şəbəkəsinin liderlərinin oynadığı rolla, Təhrik-e-Taliban Pakistan və İslamabad arasında sülh danışıqları 2021-ci ilin avqustunda Əfqanıstan Talibanının vasitəçiliyi ilə başladı. Bu danışıqlar nəticəsində tərəflər arasında sonuncusu 2022-ci ilin noyabr ayına qədər davam edən atəşkəs əldə edilib, lakin Təhrik-e-Talibanın tələbləri yerinə yetirilməməsi və Pakistanda hücumlarına başlaması ilə danışıqlar dayandırılıb.

İndi Şahbaz Şəriflə onun rəqibi İmran Xan arasında siyasi gərginlik ən yüksək həddə çatıb. İmran Xan onun vəzifədən kənarlaşdırılmasını Amerikanın sui-qəsdi kimi qiymətləndirir və Şahbaz Şərifin tərəfdarları onu mühakimə etmək və bir neçə korrupsiya işini davam etdirərək siyasi həyatına son qoymaq niyyətindədirlər.

Bu nöqteyi-nəzərdən Pakistan hökumətinin (Əfqanıstan Talibanı vasitəsi ilə) güzəşt və ya vəd verməklə Təhrik-e-Taliban Pakistanı ilə müvəqqəti barışması ehtimalını nəzərdən keçirmək olar ki, İmran Xan məsələsi ilə məşğul ola bilsin. Bu iddianın həqiqəti və ya yalanı dəqiq bilinmir, lakin Təhrik-e-Taliban Pakistan hərəkatının hücumlarının qəfil dayandırılması bu mənanı tamamilə daşıyır.

Ümumiyyətlə, Pakistan uzun illərdir terrorla məşğul olan və bu baxımdan birbaşa və dolayısı ilə itkilər verən bir ölkədir. Bu bölgədə terror xarici müdaxilə və bəzən bu ölkənin əvvəlki hökumətlərinin düşünülmüş tədbirləri ilə yaradılıb və inkişaf etdirilir və hər il yüzlərlə insanın ölümünə səbəb olur. 2012-ci ildən Pakistan öz müxalif qrupları, xüsusən də Təhrik-e-Taliban Pakistan (TTP) ilə danışıqlar aparmağa çalışır, lakin bu strategiya müəyyən səbəblərdən hər dəfə uğursuzluğa düçar olur.