Təl-Əvivdə etiraz aksiyaları; Netanyahu həmişəkindən daha ifratçı!
Yanvarın 21-də Qüds, Təl-Əviv və Hayfa şəhərlərində yeni baş nazirin siyasətinə qarşı keçirilən nümayişlər işğal altında olan Fələstinin daxilində və xaricində bir çox reaksiyalara səbəb olub. Haaretz İbrani nəşrinin məlumatına görə, Hayfa şəhərində 2500-dən çox, 100 mindən çox insan isə Təl-Əvivin Kaplan dörd yol kəsişməsində Netanyahuya qarşı etiraz aksiyası və nümayiş keçirib.
Knesset seçkilərini ifrat sağçıların və kahançıların güclü koalisiyası ilə fraksiyasının xeyrinə başa vuran Netanyahu, ən mühüm nazirlikləri, yəni Daxili Təhlükəsizlik Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi və Daxili İşlər Nazirliyinə sırayla İtamar Ben Guer, Bezalel Smotriç və Ravvin Arye Deri kimi radikal və ekstremal fiqurların vəzifələrə təyin etmişdir. Bu hərəkət müxalifət fraksiyasının, solçuların Netanyahu və onun kabinetinə qarşı tənqid dalğası göndərməsinə səbəb oldu. Bu səbəbdən onun müxalifləri xalqı bu etirazlarda iştiraka təşviq etdilər və onlar da bu nümayişdə iştirak etdilər.
İsrail Ordusunun keçmiş Baş Qərargah rəisi “Aviv Koxavi” və keçmiş xarici işlər naziri “Yair Lapid” şənbə gecəsi Netanyahunun məhkəmə sisteminin siyasətləri ilə bağlı hərəkətlərinə qarşı mübarizədə iştirak edəcəklərini açıqlamışdılar. Yair Lapid nümayişdən bir həftə əvvəl çərşənbə günü elan etdi ki, bu nümayişin məqsədi Netanyahu və onun kabinetinin dəli davranışlarına son qoymaq olacaq. O, həmçinin bu nümayişdə iştirak etməklə demokratiyanın aradan getməsinə qarşı əziz ölkələrini dəstəkləyəcəklərini açıqlamışdır.
Müxalifət fraksiyalarının və solçuların Netanyahuya qarşı fəaliyyətlərinin çoxu rəqabət və siyasi xarakter daşısa da, işğal altındakı Fələstində və İordan çayının qərb sahilində baş verən yeni hadisələrlə birlikdə solçuların fələstinlilərə qarşı ehtiyatlı siyasətlər apardığını unutmaq olmaz.
Netanyahu Nazirlər kabinetinin qurulmasının əvvəlində İordan çayının qərb sahilinə daxil olan iki Yəhudeya və Samariyanı məntəqələrini birtərəfli qaydada və ekstremist bir yanaşma ilə hökumətinin İordan çayının qərb sahili ərəbləri üçün işləri bitirməyə çalışdığını göstərmək üçün İsrailə birləşdirməyə çalışacağını demişdir. O həmçinin, bu planla, dindar yəhudiləri, pravoslav yəhudiləri və kahanistlərin dəstəklərini əbədi olaraq sahib olmaq istəyir.
Açığı, bu ifratçı kabinetin formalaşmasının irqçiliyi artırmaqdan başqa bir məqsədi yoxdur; Bu kabinet Pravoslav yəhudilərini insan haqlarından üstün tutur və ərəblərə, hətta İsrail ərəb vətəndaşlarına düşmən kimi baxır. Onlar demokratik və liberal ideyaları yəhudi kimliyini zəiflətməyə çalışan xarici plan hesab edirlər, ona görə də solçuların bu nümayişlərə rəhbərlik etmək və insanları bu nümayişlərdə iştirak etməyə təşviq etmək hüququ var.
Netanyahu hökumətinin ekstremist siyasətinin ən mühüm nümunələrindən biri də daxili təhlükəsizlik naziri İtamar Ben Guerin hərəkətləridir. O, sağçı “Yəhudi Gücü” Partiyasının ən görkəmli siması hesab olunur. İşğal altında olan Qüdsün Şeyx Cərrah məhəlləsində çoxsaylı çıxışları və Məscidül-Əqsaya etdiyi yürüşləri və ərəblərin Fələstindən çıxarılması ilə bağlı qəribə açıqlamalar verməsi ilə təkcə o, Netanyahuya və yeni İsrail hökumətinə qarşı sərt mövqelər yarada bildi. İsrailin qanuni prinsip və qaydalarından kənar davranışlar və yeni intifadaya başlamağa meylli ərəblərin qəzəbinə səbəb olan davranışlar, israillilərin özlərinin də hökumətə qarşı reaksiya vermələrinə səbəb olub. Məhz buna görə də Təl-Əvivin mərkəzi prospektlərində etirazçılar İsrail bayraqları və üzərində “Uşaqlarımız diktaturada yaşamır”, “İsrail, bizim problemimiz var!” sözləri yazılmış plakatlar qaldırıblar. Onlar həmçinin Ben Guerin karikaturasının plakatlarını da qaldırmışdılar.
Netanyahunun maliyyə ittihamları ilə bağlı iş hələ də davam edir və etirazlara baxmayaraq, o, məhkəmə araşdırmalarına yenidən baxış keçiriləcəyini açıqlayıb. Etirazçılar, onun konstitusiyaya düzəliş etməklə məhkəmə proseslərini yan keçmək istədiyini düşünürlər. Etirazçıların utanc mənbəyi hesab etdikləri məhkəmə problemləri Netanyahunun kabinet üzvlərində də aşkarlanıb. Bu etirazlardan bir gün sonra və İsrail Ali Məhkəməsinin bununla bağlı ravvin Arye Derinin dəfələrlə maliyyə korrupsiyalarına yol verdiyinə görə nazirlik vəzifəsinə layiq olmadığına dair qərarından sonra, Benyamin Netanyahu hökumət iclasında ravvin Derini vəzifəsindən azad edilməsi barədə göstəriş verdi. Netanyahu cəmi üç həftə əvvəl hakimiyyətə qayıdıb və bu hadisə onun siyasi imicinə ciddi zərbə kimi qiymətləndirilir. Pravoslav yəhudilərin “Şas” dini partiyasının rəhbəri və Netanyahu koalisiyasının ən yüksək səviyyəli naziri və müttəfiqi olan ravvin Arye Deri Daxili İşlər və Səhiyyə Nazirliyinin iki yüksək vəzifəsini tuturdu və Maliyyə Nazirliyini də bir neçə müddəət sonra tutmalı idi.
Bu sahədə bir çox ekspertlər bu prosesin davam etməsinin İsraildə etirazları artıracağını və bu hadisənin İsrail və Netanyahu hökumətini ciddi sosial və siyasi problemlə qarşı-qarşıya qoyacağını bildiriblər. Bir tərəfdən etirazçılar və solçular, digər tərəfdən isə İordan çayının qərb sahilindəki ərəblər müvafiq reaksiya göstərməyə təşviq olunublar.
Müəllif Barəsində:
Rəy