Moskvada Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan arasında üçtərəfli danışıqlar; Daha bir nəticəsiz görüş

Bu iclasda Sergey Lavrov üçtərəfli görüş keçirib və hər iki tərəflə ayrı-ayrılıqda da danışıqlar aparıb.

Üçtərəfli görüşdə o, Rusiyanın 2020-ci il noyabrın 9-da Moskvada imzalanmış üçtərəfli atəşkəs sazişinin Qarabağ bölgəsi probleminin həlli, Azərbaycan və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılması, iqtisadi əlaqələrin inkişafı, iki ölkə xalqları arasında kommunikasiya vasitələrinin açılması və nəqliyyat probleminin həlli, Rusiya Federasiyasının sülhməramlı qüvvələri vasitəsilə Qarabağda gərginliyin azaldılmasını və Qarabağ bölgəsi ermənilərinin blokadası və humanitar məsələlərinin həlli ilə bağlı müddəalarının yerinə yetirilməsi istiqamətində səylərini ifadə edib.

Lakin Azərbaycan və Ermənistanın fərqli tələbləri səbəbindən bu danışıqlar da heç bir nəticə verməyib. Ceyhun Bayramov Naxçıvandan Azərbaycan Respublikası ərazisinə müstəqil rabitə dəhlizinin yaradılmasına və Ermənistanın Qarabağ ermənilərinin məsələsinə qarışmamasına və Ağdamd-Xankəndi dəhlizinin Laçın dəhlizi qarşısında dəyişdirilməsinə çağırıb. Ermənistan da Naxçıvandan Azərbaycan Respublikasına müstəqil dəhliz verilməsinə, Qarabağ bölgəsi ermənilərinin hüquqlarına məhəl qoymamalarına və Laçın dəhlizinin qarşısının alınmasına qarşıdır.

Bu üçtərəfli görüşün yekununda da maraqlı hadisə baş verib. Sergey Lavrovun köməkçisi bu görüşdə ona bildirib ki, Azərbaycan tərəfi bəyanatın mətnində “Dağlıq Qarabağ” sözünün yazılması ilə razılaşmaya bilər. Bir neçə saniyəlik bu söhbət Lavrovun mikrofonundan səsləndirilib və o, səsin yayımlandığını anlayandan sonra mikrofon söndürüb. Bu məsələ mediada müzakirələrə səbəb olub və bəzi KİV-lər bu açıqlamaları Rusiyanın Bakını razı salmaq üçün böyük səyi kimi şərh ediblər.

Qeyd edək ki, bu görüş və danışıqlar Moskvada Şarl Mişelin vasitəçiliyi ilə Brüsselin ev sahibliyi etdiyi Avropa Şurasının üçtərəfli iclasından sonra keçirilib. Əslində Rusiya bu görüşü və danışıqları keçirməklə iki ölkənin problemlərinin həllində təşəbbüsü ələ almağa çalışır. Buna baxmayaraq, Moskva görüşündə praktiki olaraq heç bir nəzərəçarpacaq və əhəmiyyətli nailiyyət əldə edilmədi və sərhəd xətlərinin çəkilməsi və münaqişələrin azaldılması kimi bəzi daha az əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdə yalnız qismən razılaşmalar əldə edildi.

Moskvada və ya əvvəlki görüşlərdə İrəvan və Bakının təxribatı və Brüsselə maraq göstərmələri ruslar üçün kifayət qədər aydın görünsə də, ruslar asta-asta irəliləyir və hər iki tərəfə təzyiq etməkdən imtina edir. Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan arasında aparılan danışıqlarda Avropa Şurası və Amerika Birləşmiş Ştatlarının təsirinin inkişafı Moskvanın İrəvan və Bakı qarşısında yumşaq tonunun amillərindən biri hesab olunur. Ruslar indi Ukraynada böyük müharibə ilə məşğuldurlar və imkan daxilində Qafqaz məsələsini istənilən yolla idarə etməyə çalışırlar ki, Qafqaz regionunda onlar üçün digər bir problem baş verməsin.