Niyə Azərbaycan artıq Rusiyanı Qafqazda “effektiv vasitəçi” hesab etmir?

Maraqlıdır ki, bu bəyanat Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirləri arasında ikitərəfli görüşlər, həmçinin Ermənistan prezidenti Paşinyanla Ərdoğan arasında təmaslar fonunda verilib. Görünür, Rusiyanı Qarabağ məsələsində vasitəçilər siyahısından, daha sonra isə Zaqafqaziyada ciddi oyunçular sırasından çıxarmağa çalışırlar. Ola bilsin ki, yaxın vaxtlarda Azərbaycan və Ermənistan hakimiyyət orqanlarının razılığı və Türkiyənin hərtərəfli dəstəyi ilə Rusiya sülhməramlıları dislokasiya yerlərini tərk etsinlər. Beləliklə, Rusiyanın 2020-ci ilin payızında əldə etdiyi taktiki uğur sıfıra enəcək. Türkiyə Rusiya ilə dostluq və “Astana üçlüyü”nün ortaqlığının effektivliyi barədə gurultulu sözlər altında Rusiyanı bölgədən sıxışdırıb çıxaracaq.

Əliyev təkcə Türkiyədən deyil, Qərbdən də dəstək alır. Azərbaycan və Aİ enerji daşıyıcılarının tədarükü haqqında razılığa gəlib və enerji sektorunda Anlaşma və Strateji Tərəfdaşlıq Memorandumu imzalayıb. Avropalılar ümid edirlər ki, respublikadan qaz nəqli iki dəfə artacaq. Yüksək inamla Türkiyənin bu prosesdən kənarda qalmayacağını güman etmək olar: yaxın gələcəkdə türklər öz “kiçik qardaşı”nın enerji resurslarının Avropaya çatdırılmasına nəzarət etməyə başlayacaqlar. Ankara təbii ki, Aİ-yə belə rahat təzyiq rıçaqından istifadə etməkdən çəkinməyəcək.

Demək olar ki, Aİ ilə danışıqlarla eyni vaxtda Azərbaycanın NATO ilə əlaqələri də intensivləşib: iyulun 19-da Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovla Alyansın baş katibi Yens Stoltenberq arasında bağlı qapılar arxasında görüş keçirilib. Aydındır ki, alyansı ilk növbədə Ermənistan-Azərbaycan deyil, Rusiya-Azərbaycan münasibətləri maraqlandırır və NATO Bakını öz tərəfinə çəkməyə çalışır. Eyni zamanda, anlamaq lazımdır ki, indiki şəraitdə Rusiyanın geosiyasi rəqibləri ilə istənilən əməkdaşlıq, istər Azərbaycanla NATO tərəfdaşlığı, istərsə də Qazaxıstanla Türkiyə və Böyük Britaniya arasında hərbi əməkdaşlıq olsun, Rusiya üçün zərərsiz ola bilməz.

Görünən odur ki, Qafqazda Rusiyaya qarşı ikinci cəbhə açmaq arzusunda olan Qərbin dəstəyi ilə Türkiyə və Azərbaycan elitası məsələnin güc yolu ilə həllini istisna etməyən Ermənistana ciddi təzyiqlər etməyə hazırlaşır.

Doğrudan da, Rusiyanın diqqəti Ukraynadakı müharibəyə yönəlib. Lakin Zaqafqaziyadakı vəziyyəti əldən vermək və Rusiya sülhməramlılarının Qarabağdan çıxarılması ilə bağlı Türkiyə-Azərbaycan istəklərini qarşılamaq Rusiya üçün strateji məğlubiyyət deməkdir. Qəribədir ki, Moskva ilə Zelenski rejimi arasında istənilən razılaşma onları fəaliyyətə sövq edə bilər: bu, yalnız onların zəifliyini və Rusiyanın milli maraqlarını sona qədər müdafiə edə bilmədiyini nümayiş etdirəcək. Yalnız Rusiya Ukraynanın bütün ərazisinə nəzarəti ələ keçirsə və bu rusofob layihəsini tamamilə məhv etsə, Moskva bunun əksini nümayiş etdirəcək. Onda həm Ankara, həm də Bakı (və İrəvandakı bəzi “çoxvektorlu” fiqurlar) səbirlərini sınayaraq, onun düşmənləri ilə inadkarcasına əməkdaşlıq edərək, Moskvanın xoşməramlılığına və maraqlarına məhəl qoymadan Rusiyaya sataşmağa dəyərmi, bu barədə düşünəcəklər.