Afrikada Taliban nümunəsinin təkrarlanmaq qorxusu var

“İslam Dünyası Xəbərləri” informasiya agentliyi saytının məlumatına görə, Cibuti prezidenti İsmayıl Ğilə Türkiyənin TRT kanalının ingilisdilli bürosuna müsahibəsində Somalidəki vəziyyət və Atmis kimi tanınan Afrika qüvvələrinin bu ölkədən çıxması ilə bağlı sualın cavabında, önümüzdəki ayları taleyüklü adlandırdı və Somalidə Taliban nümunəsinin təkrarlanmasından narahatlığını ifadə etdi. O, bəyan edib ki, Somalidə vəziyyət Əfqanıstandan daha ağır olacaq və xalqın bütün arzuları puç olacaq.

Qeyd edək ki, Əş-Şəbab Əl-Mücahidin terrorçularının hərbi komandanlığı 4 oktyabr çərşənbə günü yaydığı bəyanatda Somali hökumətinin dəstəklədiyi yerli qüvvələrin Somalinin mərkəzindəki Mədaq vilayətindəki Vasel şəhərinin ətraf ərazilərində hücumunun zərərsizləşdirildiyini açıqlayıb.

Bu bəyanatda bildirilir ki, Əş-Şəbab Əl-Mücahidin terrorçuları çərşənbə günü Vasel şəhərinin kənarında yerləşən Caday məntəqəsində yerli qüvvələrlə toqquşub və onlardan 97-ni, o cümlədən bir neçə yüksək rütbəli zabiti öldürüb, 71 nəfəri yaralayıb. Əş-Şəbab Əl-Mücahidin terrorçularına yaxın xəbər mənbələri bu hücumların qurbanlarından bəzilərinin şəkillərini və adlarını dərc edib.

Qeyd edək ki, rəsmi xəbər agentliklərinin verdiyi məlumata görə, Somali hökuməti Atmis kimi tanınan Afrika İttifaqı qüvvələrinə “Əş-Şəbab Əl-Mücahidin” qruplaşmasının son günlərdə Somali ordusuna qarşı ağır hücumları səbəbindən qüvvələrinin Somalidən çıxarılmasının ikinci mərhələsini təxirə salmağı xahiş edib.

Somali hökumətinin rəsmi bəyanatında deyilir: “Somali federal hökuməti rəsmi olaraq Atmis qüvvələrinin çıxarılmasının üç ay müddətinə dayandırılmasını tələb edir”.

Qeyd edək ki, ötən günlərdə Somali hava qüvvələri Somalinin cənubundakı Əş-Şəbab Əl-Mücahidin terrorçularının mərkəzi olan Buali şəhərinə bir neçə dəfə hücum edib.

Digər tərəfdən, “Əl-Şərq Əl-Avsat” beynəlxalq qəzeti 3 oktyabr çərşənbə axşamı “Timbuktu mühasirəyə alındıqdan sonra Sahil bölgəsindəki Əl-Qaidə Talibanın yolu ilə gedir” başlıqlı xəbər dərc edib.

Əl-Şərq Əl-Avsat qəzeti öz hesabatında Ayad Ağ Qalinin başçılıq etdiyi Camaat Nüsrətül-İslam vəl-Müslimin tərəfindən Timbuktu mühasirəyə almasından bəhs edir və bu qruplaşmanın 2022-ci ildə Malinin şimalında fransız qüvvələrinin çıxarılmasından sonra əldə etdiyi uğurları nəzərə alaraq, Burkina Faso və Niger, xüsusilə sərhəd üçbucağında Ölüm üçbucağı kimi tanınan bu üç ölkə arasında Ayad Ağ Qali Əl-Qaidə lideri olaraq Əymən Əl-Zəvahirinin yerinə mümkün namizədlərdən biri hesab edib.

Qeyd edək ki, son bir neçə gündə “Camaat Nüsrətül-İslam vəl-Müslimin” kamikadze əməliyyatı və qarşıdurma nəticəsində Timbuktu əyalətində yerləşən Aşranda Mali ordusu və Vaqner qüvvələrinə aid kazarmanı ələ keçirə bilib.

Bu qruplaşma, həmçinin oktyabrın 3-də Malidə Kolikoro əyalətində Nara və Marja arasındakı Kalamba kazarmasına hücum edərək, Mali ordusunu geri çəkilməyə məcbur etdi.

Görünür, Afrikadakı bəzi ekstremist qruplaşmaların xarici qüvvələrin bu ölkələrdən çıxarılması ilə üst-üstə düşən uğurları ekspertləri və rəsmiləri və medianı əmin edib ki, Əfqanıstan Talibanının nümunəsinin Afrikada da təkrarlanması ehtimalı var. Xüsusilə, Talibanın Əfqanıstanda tam nəzarəti Amerika qüvvələrinin ölkəni tərk etməsi ilə eyni vaxtda baş verdi. Bu arada görünən odur ki, Amisom qüvvələrinin Somalidəki uğursuzluğundan sonra bu dəfə Somaliyə çoxmillətli Afrika qüvvələri olaraq və təbii ki, keçici bir şəkildə daxil olan Atmis qüvvələri də çox uğur qazana bilməyib. Belə görünür ki, Somalidə Əş-Şəbab Əl-Mücahidinin gücünün məhdudlaşdırıldığı xəbərinin dərc olunmasına baxmayaraq, bu qruplaşma hələ də ordunun, yerli qrupların və Birləşmiş Afrika qüvvələrinin mövqe və kazarmalarına hücumda yüksək gücə malikdir. Atmis, bəzi ekspertlər və rəsmilər Somalidə yeni bir Əfqanıstanın formalaşdırılmasının mümkünlüyündən danışırlar.

Sahil bölgəsində, Fransa qüvvələrinin getməsi ilə, xüsusən də bu bölgədəki domino çevrilişlərindən sonra, Vaqner rus qüvvələri dəyişdirildi, lakin görünən odur ki, Vaqner qüvvələrinin komandirinin ölümündən və bu silahlı qruplaşmanın üzləşdiyi böhranlardan sonra , bu qrup Afrikanın Sahil bölgəsi ölkələrində Camaat Nüsrət əl-İslam Və Əl-Muslimin təhlükəsi ilə mübarizə aparmaq üçün kifayət qədər gücə malikdir və indiyə qədər Fransa qüvvələri üçün yaxşı bir əvəz olmamışdır. Buna görə də analitiklər Fransa qüvvələrinin Sahil bölgəsindən çıxarılmasını Amerika qüvvələrinin Əfqanıstandan çıxarılması kimi qiymətləndirir və Camaat Nüsrət Əl-İslam Və Əl-Muslimin Afrikanın Sahil bölgəsinin böyük bir hissəsi üzərində hökmranlığını gözləniləndən uzaq hesab etmirlər. Bu arada iqtidar cərəyanlarının dəyişməsi və Malidə Azavad millətçilərinin yeni hərəkatlarının başlaması və Əl-Qaidənin bölgədəki faktiki rəqibi kimi İŞİD-in gücünün azalması və ittifaq fəaliyyətinin davam etməsi, Camaat Nusratul-İslam və Ayad Ağ Qali başçılığı altında təşkil edən qruplar, bütün ekspertləri etibarlı tərəf etmək və bu dəfə Afrikanın Sahil bölgəsində başqa bir Əfqanıstanın yaranmasına sövq etdiyi qənaətinə gətirib.