İsrail casusunun yoxa çıxması və İraq İslam müqaviməti üçün xüsusi imkanların olması
İsrail mediasının adi vətəndaş və İsrail əsilli tədqiqatçı olduğunu iddia etdiyi “Elizabet Surkovun” İraqda yoxa çıxması xəbəri son günlər və həftələr mediada və analitik dairələrdə xeyli əks-səda doğurub. İsrail hökuməti onun İraq müqavimət dəstələrindən biri tərəfindən qaçırıldığına inanır. Prinston Universitetinin doktorantı olan Surkov təxminən 4 ay əvvəl İraqda yoxa çıxıb. İsrailin bölgədəki casusluq şəbəkəsi yeni bir məsələ deyil, lakin bu iş İraq İslam müqavimət dəstələri üçün fürsət yarada biləcək xüsusiyyətlərə malikdir.
“Elizabet Surkov” təxminən 4 ay əvvəl İraqda yoxa çıxan İsrail əsilli rus vətəndaşıdır. İsrail qəzetləri Elizabeti İrana çox yaxın olan İraq müqavimətinin silahlı qruplarından birinin qaçırdığını iddia edib. İyulun 7-də İraq rəsmiləri ölkədə yoxa çıxan İsrail-Rusiya tədqiqatçısının oğurlanması ilə bağlı araşdırma başlatdıqlarını açıqlayıb. İraq hökumətinin sözçüsü həmçinin İraq hökumətinin bu araşdırmanın nəticələrini gözlədiyini və bununla bağlı əlavə şərh verilmədiyini açıqlayıb.
İsrailin “Haaretz” qəzeti bir xəbərdə Surkovun (36 yaşında) Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində anadan olduğunu və 2022-ci ilin dekabrında araşdırma məqsədi ilə Rusiya pasportu ilə İraqa daxil olduğunu yazıb, lakin bu qəzet Surkov haqqında və onun, İraqda etdiyi araşdırma və mövzunun mahiyyəti barədə əlavə məlumat verməyib. Bu qəzetin xəbərində vurğulanır ki, İsrail İraq, Suriya və Livanla birlikdə İranı da İsraillə müharibə aparan və onunla diplomatik əlaqələri olmayan “düşmən” ölkələr kimi təsnif etsə də, bəzi israillilər bəzən xarici pasportlardan istifadə edərək bu ölkələrə səfər edirlər. Haaretz bildirir ki, İran, İraq və Livan israillilərin ölkəyə girişinə qadağa qoyub və hətta bu ölkələrin vətəndaşları israillilərlə iş gördükləri təqdirdə mühakimə oluna bilərlər. Livan da əvvəllər İsrailə səfər etmiş əcnəbi vətəndaşların ölkəyə girişini qadağan etmişdir.
Məsələ ilə tanış olan mənbə Haaretz-ə bildirib ki, Surkov onun kimi bir israillinin girməsinin təhlükəli olacağını bildiyi ölkələrə səfər edib, lakin buna baxmayaraq, o, bu səfərlərin ciddi bir tədqiqatçının iş tələblərinin bir hissəsi olduğuna inanırdı. Çünki tədqiqatçı meydanda olmalı və oradakı insanların fikirlərini araşdırmalarına daxil etməlidir. İsrail baş nazirliyi də açıqlamasında bu şəxsin Amerikanın Prinston Universitetində doktorluq təhsili almaq üçün İraqa Rusiya pasportu ilə daxil olduğunu açıqlayıb. İsrailin baş nazirliyi hesab edir ki, Surkov İraqın Kətaib Hizbullah müqavimət dəstəsinin nəzarətindədir və onun həyatını xilas etmək üçün İraq hökuməti məsuliyyət daşıyır.
İsrailin başqa bir məşhur qəzeti Yediot Aharonot onlayn reportajında Elizabet Surkovun qaçırılması işində çoxlu boşluqların mövcudluğundan bəhs edərək, İraqda bir israilli tədqiqatçının olmasının bu işlə bağlı çoxlu suallar doğurduğunu iddia edib. Yediot öz hesabatında bildirib ki, Surkov yoxa çıxmazdan əvvəl İraqın paytaxtı Bağdadda ərazilərə baş çəkib. Bu hesabatda həmçinin qeyd olunur ki, İsrail hakimiyyəti bu işin davamı üçün Rusiya Xarici İşlər Nazirliyindən kömək istəməyib və bu şəxsin yaxınları Rusiya ilə əlaqə saxlamayıb.
Digər ibrani rəvayətləri və Qərb mediası da oxşardır və Surkovun araşdırma və tədqiqat məqsədilə İraqa daxil olan İsrail və Rusiya vətəndaşı olduğunu rəsmən təsdiqləyib. Amma digər tərəfdən İraqın “Kətaib Hizbullahı” bununla bağlı açıqlama yayıb və Surkovun təhlükəsizlik missiyası üçün İraqa daxil olduğunu bəyan edib. Bu, İraq hökumətinin bu sahədə apardığı araşdırmanın rəsmi nəticəsini hələ açıqlamadığı bir vaxtdadır. Təbii ki, “Kətaib Hizbullah” Surkovun yoxa çıxmasında heç bir rolunun olmadığını və bu şəxsin taleyini müəyyənləşdirməyə çalışacağını rəsmən elan edib.
Surkovun yaxınlarının və onunla yaxından tanış olan jurnalistlərin şərhlərinə görə, bu şəxsin İraqda araşdırmasının mövzusu İslam Respublikasına yaxın siyasi və əsasən şiə qrupları, həmçinin Müqtəda Sədrin rəhbərlik etdiyi Sədr hərəkatı ilə bağlı olub. O, Suriyaya da səfər edib və Prinston Universitetinin internet saytındakı məlumata görə, o, Suriyada apardığı müşahidələr əsasında məqalələr yazıb. Surkov sosial şəbəkələrdəki şəxsi səhifələrində dörd dildə: ivrit, rus, ingilis və ərəb dillərində məzmun dərc edib və özünü “New Lines” Strategiya və Siyasət İnstitutunun elmi işçisi və İşğal altındakı Qüdsdə yerləşən “Regional Düşüncə” adlı İsrail İnstitutunun elmi işçisi kimi təqdim edib.
Livanda olan bəzi qohumları onun İraqda özünü daha təhlükəsiz hiss etdiyini bildiriblər. Onun uçacağı yer İraqın Kürdüstan bölgəsi olub və bir neçə dəfə Mosula gedib. Məlumatlı mənbələr onun ilk dəfə 2022-ci ilin əvvəlində Bağdada getdiyini və iraqlı bir qadınla Bağdadın mərkəzində ortaq mənzil kirayə etdiyini açıqlayıb. Bundan əlavə, əlindəki iş səbəbindən Sədr hərəkatını dərindən dərk etmək üçün Bəsrə, Meysan və Nəcəfə də səfər etmişdir.
Bununla bağlı İraq mediası iddia edib ki, Əl-Kazeminin baş nazirlik dövründə İraq Milli Təhlükəsizlik Xidməti Surkovun hərəkətlərindən xəbərdar olub və bu səbəbdən Rusiya və ABŞ-a bu şəxsin İraqı tərk etməli olduğu barədə xəbərdarlıq edibmiş. Rusların bu xəbərdarlığa əhəmiyyət verməməsi onu göstərir ki, Surkovun əslən rus olduğu və hazırda İsrail vətəndaşı olduğu üçün Rusiya bu işə qarışmamağa üstünlük verib.
2022-ci ilin noyabrında Surkov araşdırma müsahibələri aparmaq üçün iki aylıq viza ilə yenidən İraqa daxil olub. Bu səfər zamanı o, Sədr hərəkatının bir neçə aşağı səviyyəli üzvü ilə görüşüb. 2023-cü ilin yanvarında bitən vizası ilə o, onu yeniləmək üçün Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə gedib və sonra İraqa qayıdıb, bu günə qədər məlum olan sonuncu vizası budur. Martın ortalarında, vizasının müddəti bitmək üzrə olanda Surkov yüksək vəzifəli Sədr lideri ilə görüşə bilib. Ancaq bir neçə gün sonra, Surkov yoxa çıxıb. Bəzi məlumatlara görə, Surkovun Bağdadın Əl-Kərradə rayonundakı mənzilinin yaxınlığındakı kafeyə baş çəkdikdən sonra evə qayıdarkən qaçırılıb. Bəziləri onu üç qadından ibarət bir qrupun idman klubundan qaçırdığını da iddia edib.
İsrail mətbuatının və İsrail Baş Nazirinin dəftərxanasının Surkovun sadəcə tələbə olması və araşdırma məqsədi ilə İraqa getməsi ilə bağlı ilkin iddiasından sonra İsrailin “Kan” kanalı onunla bağlı yeni məlumatlar yayıb. Kanal Surkovun İsrail ordusunun keçmiş əsgəri olduğunu açıqlayıb. O, Suriya məsələləri üzrə tədqiqatçı və Suriya vətəndaş müharibəsinin analitikidir, 2011-ci ildə Suriyada fəaliyyətə başlayıb, oradan Rusiya pasportu ilə İraqa daxil olub. Hesabatlarında o, 2006-cı ildə İsrail və Hizbullah arasında müharibədə iştirakından qürurla danışıb və bütün səylərini “İsrail düşmənləri” adlandırdığı şeylərlə mübarizəyə sərf etdiyini bildirib.
Bölgə ölkələri, xüsusilə İraq, Suriya və Livan, çoxsaylı mənsubiyyətləri və ərazilərində yarı muxtar bölgələrin mövcudluğu səbəbindən İsrail casuslarının mövcud olması və şəbəkələr qurmaq üçün həmişə əlverişli yer olub. Bu səbəbdən Elizabet Surkovun işi yeni bir şey deyil və İsrailin bu ölkələrdəki casus şəbəkələrini daha ehtiyatlı edə bilər, lakin bu işin “Kətaib Hizbullah” vasitəsilə İranla əlaqələndirilməsi region və beynəlxalq məsələlər üzrə ekspertlər arasında ciddi müzakirələrə səbəb olub. İsrail uzun illərdir ki, İrana və regionda İslam müqavimət dəstələrinə qarşı birgə müharibədə öz məqsədlərinə çatmaq üçün müxtəlif yollarla şəbəkələr qurur. Bu tədbirlərin nümunələri Mossad-ın əsas layihələndiricisi olduğu İran, Türkiyə, Suriya, İraq, Livan və Azərbaycanda ətraf mühitin mühafizəsi üzrə tədqiqat fəaliyyətlərində, əhali tədqiqatlarında, ticarət və iqtisadi məsələlərdə, turizmdə və s. kimi məsələlərdi. Görünən odur ki, bu hal İraqın müqavimət dəstələrinin İraq Milli Təhlükəsizlik Xidmətindən sionist rejim və kəşfiyyat elitasının casusluqla mübarizə sahəsində Mossad və İsrail hökuməti ilə uzunmüddətli əməkdaşlıq tarixi olan İraq Kürdüstanı bölgəsinin fəaliyyətləri ilə bağlı daha ciddi tələblər irəli sürməsi üçün mühüm fürsət yaradır.
Mənbələr:
Israeli-Russian academic being held by militia in Iraq, Netanyahu says
Israeli Woman Held for Months in Iraq by Shiite Militia Linked to Iran
فصیل عراقی متهم باختطافها.. ماذا کانت الباحثه الإسرائیلیه تسورکوف تفعل فی العراق؟
الخبر من الداخل: اختطاف باحثه إسرائیلیه روسیه فی العراق
مصطفی الکاظمی از فعالیت جاسوس اسرائیلی در بغداد اطلاع داشت
کتائب حزبالله میگوید در ناپدید شدن محقق اسرائیلی نقشی نداشته است
Müəllif Barəsində:
Rəy