Hərbi Məlumat: GLSDB idarə olunan raketi

GLSDB, Boeing və SAAB şirkətləri tərəfindən Boeing-in GBU-39 (SDB) təyyarədən buraxılan kiçik diametrli bombasından müxtəlif yer əsaslı buraxılış qurğularından buraxılmasına imkan vermək üçün hazırlanmış bir sursat olan “Ground Launched Small Diameter Bomb” deməkdir. Bu bomba M270 və M142 HIMARS müxtəlif buraxılış sistemləri kimi raket sistemləri tərəfindən buraxıla bilir.

2014-cü ildə iki şirkət İsveçin SAAB və Boeing şirkətləri, iki sursatı, M26 raketini və Boeing istehsalı GBU-39B SDB bombasını birləşdirərək ucuz və əlçatan olmaq məqsədi ilə yeni sursat dizayn və istehsal etmək üçün müqavilə imzaladılar.

Bu silahın ilk sınağı 2015-ci ilin fevralında İsveçin Nammo şirkəti tərəfindən həyata keçirilib. Sığınacaqların, xəstəxanaların və 10 və 20 futluq konteynerlər şəklində digər mobil cihazların tikintisində ixtisaslaşan Norveçin Nordic Shelter şirkəti 20 futluq bir konteyner içərisinə yerləşdirilən GLSDB üçün xüsusi başlatma qurğusunun istehsalında iştirak etdi.

GLSDB raketi/bombası 12 M270A (MLRS) və ya 6 HIMARS-dan buraxıla bilər, lakin xüsusi buraxılış konteynerindən istifadə düşmənin aldanmasını asanlaşdırır və düşmənin raketin yerini tapmağı və hədəfə almağı daha çətinləşdirir. Bu xüsusi buraxılış qurğusu 6 raket daşıyır və atəş aça bilir.

2017-ci ildə keçirilən sınaqda GLSDB 100 km məsafədə hərəkət edən hədəfi vurub. İstifadə olunan kiçik diametrli bomba (SDB) hədəfi izləmək və vurmaq üçün yarı aktiv lazer axtarış sistemi (SAL) ilə təchiz edilmişdir. Bu bomba əslində Laser Small Diameter Bomb (LSDB)-un bir növüdür. 2019-cu ildə dənizdəki hədəfə qarşı məsafəni 130 km-ə qədər artıran başqa bir sınaq keçirildi.

Bu silahın kütləvi istehsalına 2023-cü ildə başlanılıb və Tayvan bu sursatın yeganə alıcısı kimi Ukraynanın bu silaha olan ehtiyacını ödəmək üçün ABŞ-ın tələbi ilə sifarişinin alınmasını təxirə salıb. İyunun 22-də müdafiə katibinin Rusiya, Ukrayna və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisinin müavini Laura Kuper Konqresə bildirib ki, inkişaf və istehsal problemlərinə baxmayaraq, sursat 2023-cü ilin payızından tez istifadəyə veriləcək.

M26 raketi:
M26 raketi Multiple Launch Rocket System (MLRS)-ə aid olan kasetli döyüş başlıqlı raketdir. M26 və M28 raketləri 1980-ci ildən istehsal olunur və 2005-ci ilə qədər M270 sistemi üçün mövcud olan yeganə raketlər idi. M26 raketinin istehsalı 2001-ci ildən dayandırılıb və onun son əməliyyat istifadəsi 2003-cü ildə İraqın işğalına təsadüf edir. Corc Buşun ABŞ-ın istifadə olunmamış kaset sursatlarının 1%-nin məhv edilməsi barədə göstərişinə uyğun olaraq, ABŞ ordusu 2007-ci ildə Alabama ştatının Anniston şəhərindəki Müdafiə Sursatları Mərkəzi və Pensilvaniyada yerləşən Letterkenny Sursat Mərkəzində MLRS və ATACM raketlərinin məhv edilməsi üçün xüsusi obyektlərin yaradılması naminə ayrıca vəsait ayırdı.
Ordu 2007-2012-ci illər arasında 98,904 M26 MLRS raketini məhv etmək üçün 109 milyon dollar tələb etdi. Layihənin 2010-cu ildə dayandırıldığı barədə məlumatlar var. Trampın 2017-ci ildə kaset sursatlarının məhvini dayandırmaq əmrindən əvvəl, 2001-ci ildə mövcud olan 506718 M26 raketindən neçəsinin bu gün qaldığı bəlli deyil.

GBU-39/B (SDB I) kiçik diametrli bomba:
GBU-39/B (SDB I) kiçik diametrli bomba, təyyarələrə hücum etmək qabiliyyətini təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş 110 kq ağırlığında havadan atılan, dəqiq idarə olunan bombadır. Boeing tərəfindən istehsal edilən bu bombanın birinci növü ilk dəfə 2006-cı ildə istifadəyə verildi, ikinci növü isə Rayton tərəfindən istehsal olunur. Bu bomba 16 kiloqram partlayıcıdan ibarətdir və yerin bir metr dərinliyində olan bir metr betonla təmin edilmiş xəndəyə nüfuz etmək qabiliyyətinə malikdir.
Bu bombanın dəqiqliyi bir metrdir və 16-cı linkə qoşulmaq və şəbəkə əsaslı döyüş obyektlərindən istifadə etmək mümkündür. Amerikanın aşağı diametrli bombalarının birinci növü bu gün geniş yayılmışdır və daha yeni modellərlə əvəz olunur. Nəticədə, GLSDB istehsalı üçün lazım olan hissələr geniş şəkildə mövcuddur.

M26 raketi və SDB I bombası mərhələlərarası adapterdən (inter-stage adapter) istifadə edərək bir-birinə bağlıdır. GLSDB bombasının işləmə üsulu ondan ibarətdir ki, atışdan sonra raket SDB bombasını kifayət qədər hündürlüyə və sürətə çatdırır, SDB raketdən ayrılır və qanadları açılır, bombanın hədəfə doğru sürüşməsinə şərait yaradır. Adi raketlərdən fərqli olaraq bu bomba/raket ballistik gediş yolu növündən istifadə etmir və SDB bombası ayrıldıqdan sonra yolunu dəyişə bilir; Baxmayaraq ki, onun mənzilini azaldır.

Ənənəvi artilleriya silahlarından fərqli olaraq, GLSDB yüksək və aşağı hücum bucaqları, dağların arxasındakı hədəfləri vurmaq üçün ərazi ətrafında uçmaq və ya başlatma qurğusunun arxasındakı hədəfə doğru dönmək üçün 360 dərəcə əhatə edir. GLSDB bombası 150 km öndəki hədəfləri və ya başlatma qurğusundan 70 km arxadakı hədəfləri hədəf ala bilir. Bu silah daha çox itkiyə səbəb olmaq üçün yerə dəyməzdən əvvəl partlayacaq şəkildə konfiqurasiya edilə bilər. Və ya dərindən nüfuz etmək üçün (məsələn, xəndəklər) zərbədən sonra gecikmə ilə partlasın. Bu raketin/bombanın idarəsi, GPS növüdür ki, onun dəqiqliyini bir metrə çatdırır və elektron müharibənin tıxanmasına da çox davamlıdır.

GLSDB-nin dəqiq qiyməti açıqlanmasa da, hər bir SDB hava bombası ABŞ Ordusu üçün təxminən 40.000 dollara başa gəlir və M26 raketi də bu ordunun köhnəlmiş raketlərindəndir. Həmçinin, “mərhələlərarası adapterin” dəyərinə, işə salma qurğusu-konteynerinin hazırlanması xərclərinə və “Boeing” və “SAAB” şirkətlərinin GLSDB-nin hazırlanması və istehsalının digər xərclərinə də bir məbləğ xərclənməlidir. Müqayisə üçün, GMLRS-in bir variantı olan M31 raketinin qiymətinin cəmi 500.000 dollar olduğu təxmin edilir, baxmayaraq ki, bu, ABŞ ordusuna başa gələndən həmişə yüksək olan “ixrac qiyməti” ola bilər. ABŞ Ordusunun 2023-cü il büdcə proqnozlarına görə, qiymət GMLRS üçün təxminən 168.000 dollar olacaq. 70 və 150 ​​km-lik iki nümunəsi var. Görünür, hər bir GLSDB raketi bu modeldən daha aşağı qiymətə malikdir.

GLSDB-nin inkişafının məqsədi yoxsul ölkələri daha bahalı və qabaqcıl hava qüvvələrinin zərbə imkanları ilə təmin etmək idi. Şirkət strateji hədəflərə qarşı istifadə üçün daha böyük raket sursatlarının saxlanmasına kömək etmək üçün daha kiçik döyüş başlığından istifadə etməklə uzun mənzilli dəqiq atəş boşluğunu doldura biləcəyinə inanırdı.

GLSDB raket/bombanın texniki xüsusiyyətləri:
Mənzili: 150 km
Dəqiqliyi: bir metr
Hücum istiqaməti: 360 dərəcə (bütün bucaqlar), hər tərəfdən hücum, hətta başlanğıc nöqtəsinin arxasındakı hədəflər və ya maneələrin arxasındakı hücum hədəfləri və mağaraya daxil olmaq imkanı
Döyüş başlığı: hündürlükdə partlama və ya yerin bir metr dərinliyinə basdırılmış bir metr qalınlıqda beton ilə xəndəyə nüfuz etmək imkanı olan proqramlaşdırıla bilən qoruyucu ilə 16 kq.
İdarə növü: GPS və lazer bələdçisi
Buraxılış qurğuları: M270A (MLRS), HIMARS və xüsusi konteyner buraxıcısı

Mənbələr:
United States Cluster Munition Ban Policy
Boeing, Saab Unveil Ground Launched SDB
Ground-Launched Small Diameter Bomb (GLSDB)
Ukraine to receive first GLSDB missiles no earlier than autumn – Pentagon
Ground Launched Small Diameter Bomb
Ground-Launched Small Diameter Bomb