Oxucu Sualı: Vaqner qüvvələri və onların Rusiya ordusu ilə qarşıdurmasının səbəbləri, eləcə də bu münaqişənin nəticəsi haqqında şərh verin

“Vaqner” kimi tanınan Rusiyanın özəl hərbi şirkəti Rusiya ordusuna birbaşa bağlı olan hərbiləşdirilmiş təşkilatdır. Bu qüvvələr müxtəlif münaqişələrdə, o cümlədən 2014-cü ildə Krım regionunda və Ukraynanın şərqində baş verən münaqişələrdə, Suriya müharibəsində, Liviya vətəndaş müharibəsində, Malidə, Sudanda və s. iştirak etmiş, hərbi təlimlər, məsləhətçilik fəaliyyəti və hətta müxtəlif ölkələrdə silah satışı ilə məşğul olmuşlar.

Bu təşkilatın rəhbəri Rusiyanın böyük investorlarından və tacirlərindən biri, həmçinin medialar onu Putinin aşpazı adlandıran Yevgeni Priqojindir.

Ukrayna müharibəsinin başlaması ilə Priqojin Rusiyanın yüksək səviyyəli hərbi rəhbərləri, Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu və Rusiya Silahlı Qüvvələrinin Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri Valeri Gerasimovla Rusiya hökumətində güc və təsirini artırmaq üçün şiddətli rəqabətə girdi. Lakin Şoyqu və Gerasimov onunla Rusiya Hərbi Hava Qüvvələrinin komandanı Sergey Sorovikin arasında ittifaqı zəiflətdi və Priqojinin hərbi mövqeyini prezidentin gözündə azalda bildi və Sorovikindən Ukraynadakı Rusiya qüvvələrinin komandanı vəzifəsini geri ala bildi. Priqojinin bu gücün azaldılması xoşuna gəlmədi və Müdafiə Nazirliyinin Ukrayna müharibəsində onun qüvvələrinə dəstək verməsindəki çoxsaylı uğursuzluqları onu qəzəbləndirdi və nəhayət o, rus ordusunun Vaqner qüvvələrinin bazalarına və mövqelərinə raket hücumu etdiyini iddia edərək Rusiya hökumətinə qarşı üsyana başladı. Priqojin, Şoyqu və Gerasimovu Vaqner qüvvələrinə təhvil verməyi və cəzalandırmağı tələb etdi, Putin isə onun tələblərinə məhəl qoymadı və üsyanla məşğul olmağı əmr etdi.

Bu qrupun üsyanının tez yatması onun tərtibatçılarının hazırladığı plandan asılı idi. Vaqnerin Rostovu tez ələ keçirməsi, onların maneəsiz Moskvaya doğru irəliləməsi, Rusiya ordusuna və dövlət rəsmilərinə məhəl qoymaması, Qərb dövlətlərinin sadə baxışı normal görünmür. Əslində bu üsyanın mahiyyəti və məqsədləri hələ aydın deyil. Ona görə də Vaqner qüvvələrinin üsyanı çevrilişə və ya silahlı üsyana o qədər də uyğun gəlmir. Əsas məsələ isə rusların daha mühüm addıma hazırlaşması ehtimalını gündəmə gətirmək olar. Ola bilsin ki, bu üsyanı da Qərb formalaşdırıb, çünki Rusiyanın qərblilərə qarşı kəşfiyyat zəifliyi problem olduğu sübuta yetirilib. Həmçinin, Vaqner qüvvələrinin geri çəkilməsindən sonra hazırkı müdafiə naziri Şoyqunun postunda dəyişiklik baş verərsə, bu hadisələrin bir oyun olduğunu təsəvvür etmək olar. Qeyd edək ki, Sergey Şoyqu Yeltsinin köhnə yaxınlarından və hökümətdə əsas kök salmış qüvvələrdən biridir. Ümumiyyətlə, Vaqnerin geri çəkilməsindən sonrakı növbəti addımları və Rusiya hökuməti və ordusunun bu hərəkətlərə reaksiyası məsələyə aydınlıq gətirəcək və biz daha çox məlumat və təhlil əldə etməyi gözləyəcəyik.