İran-BƏƏ münasibətlərində yeni açılmış səhifənin əsasları nədən ibarətdir?
BƏƏ-nin açıq münasibəti və xarici siyasətindəki dəyişiklik İran və Türkiyə hökumətləri tərəfindən açıq münasibətlərlə qarşılanıb və bu, onların xarici əlaqələrində yeni səhifənin açılmasına səbəb olub.
Son həftələrdə Qərbi Asiya regionunda xarici siyasət sahəsində iki xəbərin dərc olunması ictimaiyyətin və medianın diqqətini cəlb edib ki, bu da böyük əhəmiyyət kəsb edir. BƏƏ vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Zayedin Türkiyəyə səfəri və Ərdoğanla görüşü İrandan keçəcək tranzit yolunun yaradılması ilə bağlı razılığa gətirib çıxarıb. İran üzərindən malların tranziti daha böyük iqtisadi səmərə ilə yanaşı, Misirdəki Süveyş kanalı da daxil olmaqla, digər yollara nisbətən daha qısa tranzit müddətinə malikdir.
İkinci xəbər isə İranın xarici işlər nazirinin müavini “Əli Baqeri Kəninin” BƏƏ ilə münasibətlərdə yeni səhifə açıldığını elan edən mühüm mesajı olub.
BƏƏ-də bu dəyişikliyin bəzi aspektlərini aşağıdakı qeyd olunacaq mətnlərdə xulasələşdirmək olar:
1- Bu yanaşma dəyişikliyi regional məsələlər də Yəmən müharibəsi də daxil olmaqla, digər sahələrdə əməkdaşlıq üçün yol aça bilər. Bununla belə, bəzi analitiklər hesab edir ki, BƏƏ 2019-cu ildə İranla razılığa gəldikdən sonra Yəməndəki hərbi mövcudluğunu azaldıb və bu, Səudiyyə Ərəbistanı və Yəməndə Mənsur Hadinin devrilmiş hökumətinin ardıcıl məğlubiyyətlərinə səbəb olub. Amma fakt budur ki, Ənsarullaha qarşı müharibə BƏƏ xalqı üçün baha başa gələn döyüşə çevrilmişdi və İranla dialoq onları Ənsarullahın hücumlarından qoruya bildi.
2- BƏƏ-nin bir tərəfdən Təl-Əvivdə, digər tərəfdən də Tehran və Dəməşqdə həyata keçirilən yeni xarici siyasəti bəziləri üçün anlaşılmaz ola bilər, lakin siyasətlə məşğul olmaq elə bundan ibarətdir. BƏƏ-lilər öz maraqlarından asılı vəziyyətə salmaq üçün açıq qapı siyasəti seçib və bu, şübhəsiz ki, BƏƏ-nin köhnə dostlarının, yəni Səudiyyə Ərəbistanı və Misirin xoşuna gəlməyəcək.
3- BƏƏ-nin açıq siyasəti qonşuları ilə gərginliyi azaltmağa çalışan yeni İran hökuməti tərəfindən müsbət qarşılanıb və BƏƏ vəliəhdinin yaxın gələcəkdə Tehrana səfər etməsinə səbəb ola bilər. Bu münasibətlərin Tehran üçün də mühüm nəticələri var və iqtisadi səmərə ilə yanaşı, regionda gərginliyin azaldılması və nüvə danışıqları kimi daha böyük məsələlərin həlli istiqamətində ciddi əzm və xoşməramlılıq nümayiş etdirir.
Ümumiyyətlə, BƏƏ-nin İran və Türkiyə ilə münasibətlərlə bağlı yeni qərarları onların regional məsələlərə “açıq qapı siyasəti” nəzəriyyəsinə əsaslanan yeni yanaşmasından xəbər verir. “BƏƏ şeyxlərinin baxışlarının müxtəlifliyi” və “Uyğun və köklü intellektual nəzəriyyələri təməllərinin olmaması” belə yanaşmanın əsas səbəblərindəndir və yüksək faydaları olduğundan, BƏƏ üçün ciddi problemlər yarada bilər.
Müəllif Barəsində:
Rəy